Blog

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου ή αλλιώς σπαστική κολίτιδα είναι μια χρόνια γαστρεντερική διαταραχή, με μεγάλη συχνότητά στον πληθυσμό, που αφορά την αλληλεπίδραση εντέρου-εγκεφάλου. Παρουσιάζεται συχνότερα στις γυναίκες και σε άτομα κάτω των 50 ετών και χαρακτηρίζεται κυρίως από κοιλιακό άλγος, φούσκωμα και διαταραχή στις εντερικές κενώσεις (δυσκοιλιότητα, διάρροια), κάτι που συχνά προκαλεί ένα αίσθημα δυσφορίας και υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των ατόμων που πάσχουν από αυτό.

Το ακριβές ποσοστό των πασχόντων δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ασφάλεια, λόγω ετερογένειας των δεδομένων, αλλά υπολογίζεται ότι είναι περίπου 4% σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το κύρια χαρακτηριστικά του είναι:

• Η ευρεία γκάμα συμπτωμάτων
• Η χρονιότητα
• Η εναλλαγή φάσεων έξαρσης συμπτωμάτων και φάσεων ύφεσης

Παρά το ότι δεν αποτελεί κατάσταση απειλητική για την ζωή, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητική για όσους πάσχουν. Είναι χαρακτηριστικό 1 στους 4 πάσχοντες αναφέρει απουσίες από την εργασία του που σχετίζονται με το ΣΕΕ.

Ασθενείς αναφέρουν ότι θα αντάλλαζαν μέχρι και 10 χρόνια προσδόκιμου ζωής με άμεση θεραπεία και απαλλαγή από τα συμπτώματα του ΣΕΕ!!

Ορισμός και διάγνωση

Η διάγνωση του ΣΕΕ στηρίζεται στα πιο πρόσφατα κριτήρια που διατύπωσε το Rome Foundation (Rome IV) και συνοψίζονται παρακάτω:

Η εμφάνιση κοιλιακού πόνου τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα σε συνδυασμό με 2 ή περισσότερα από τα παρακάτω.

-Αλλαγές στη  συχνότητα των κενώσεων.

-Αλλαγές στη μορφή των κοπράνων.

-Ανακούφιση ή επιδείνωση με την κένωση.

Για τη διάγνωση του συνδρόμου τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να εντοπίζονται τους τελευταίους τουλάχιστον 3 μήνες, με την έναρξη των συμπτωμάτων να παρουσιάζεται στους 6 μήνες πριν από τη διάγνωση.

Διαχωρισμός από άλλες λειτουργικές διαταραχές

Προκειμένου να γίνεται πιο εύκολα διαχωρισμός του ΣΕΕ από άλλες λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές (όπως η λειτουργική δυσκοιλιότητα και λειτουργική διάρροια) έχει αφαιρεθεί από τα πρόσφατα κριτήρια η έννοια της κοιλιακής δυσφορίας που ήταν γενική και ασαφής, ενώ αυξήθηκε η συχνότητα κοιλιακού άλγους σε τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα σε σχέση με 3 φορές/μήνα με βάση την προηγούμενη διατύπωση Rome III. Επομένως αυτό που διαχωρίζει το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου σε σχέση με άλλες διαταραχές του εντέρου με  παρόμοια συμπτώματα είναι η εμφάνιση κοιλιακού πόνου στην συχνότητα που προαναφέρθηκε. Ωστόσο, πολλές φορές τα συμπτώματα παρουσιάζουν διακυμάνσεις και υπάρχει αλληλοεπικάλυψη ανάμεσα στις διάφορες διαταραχές του εντέρου. Η σωστή διάγνωση των εντερικών διαταραχών είναι απαραίτητη για την αποφυγή περαιτέρω σοβαρών προβλημάτων όπως οι ελλείψεις και οι ανεπάρκειες σε θρεπτικά συστατικά και η αύξηση κινδύνου για καρκίνο του εντέρου.

 Τύποι ΣΕΕ

Το ΣΕΕ, ανάλογα με τη μορφή με την οποία εμφανίζεται, διακρίνεται στις 4 παρακάτω κατηγορίες:

-IBS-diarrhea (IBS-D) Όταν το κύριο σύμπτωμα είναι η διάρροια.

-IBS-Constipation (IBS-C) Όταν το κύριο σύμπτωμα είναι η δυσκοιλιότητα.

-IBS-Mixed (IBS-M) Όταν τα συμπτώματα είναι μικτά (εναλλαγές διάρροιας-δυσκοιλιότητας).

-IBS-Unclassified (IBS-U) Όταν δεν ανήκει σε κάποιον απ’ τους παραπάνω τύπους.

Αίτια

Λόγω της μεγάλης συχνότητας εμφάνισης του ΣΕΕ ο όγκος της έρευνας είναι μεγάλος και τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί εξελίξεις σχετικά με την αιτιολογία του. Έτσι, με βάση τα τελευταία δεδομένα το ΣΕΕ δεν αποτελεί λειτουργική γαστρεντερική διαταραχή αλλά διαταραχή της αλληλεπίδρασης εντέρου-εγκεφάλου (μέσω του άξονα εντέρου εγκεφάλου).

Παρά ταύτα τα αίτια παραμένουν άγνωστα. Φαίνεται ότι η γενετική προδιάθεση, λοιμώξεις και δυσάρεστα γεγονότα νωρίς στην ζωή του ανθρώπου μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης. Ταυτόχρονα το χρόνιο stress και οι αρνητικές αντιλήψεις που αφορούν τα συμπτώματα της νόσου αυξάνουν την συχνότητα και την ένταση των συμπτωμάτων.

Άρα το stress μπορεί να αποτελεί αίτιο του ΣΕΕ για κάποιους, ενώ για κάποιους άλλους αποτελεί αποτέλεσμα των συμπτωμάτων.

Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί

Το ΣΕΕ αποτελεί μία πολύπλοκη και πολυπαραγοντική κατάσταση που αφορά την αλληλεπίδραση εντέρου-εγκεφάλου. Οι σχετιζόμενοι μηχανισμοί αφορούν:

1. Αλλαγές στην επεξεργασία του εντερικών ερεθισμάτων από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα.
2. Σπλαχνική υπερευαισθησία
3. Αντιδράσεις ανοσοποιητικού που σχετίζονται με την φλεγμονή και την διαπερατότητα εντερικού επιθηλίου
4. Κινητικότητα εντέρου και διαδικασία διέλευσης περιεχομένου δια μέσου του εντέρου
5. Αλλαγές στο εντερικό μικροβίωμα

Διαχείριση και θεραπεία

Η διαχείριση είναι ξεκάθαρα συμπτωματική και στοχεύει στην αντιμετώπιση του κυρίαρχου συμπτώματος του ασθενούς. Λόγω της μεγάλης γκάμας των συμπτωμάτων και της πολύπλοκης παθοφυσιολογίας, η εξατομίκευση είναι ο κύριος πυλώνας της διαχείρισης.

Το πρώτο βήμα είναι η διάγνωση και η αναγνώριση του τύπου ΣΕΕ στον οποίο ανήκει ο ασθενής.

Τα όπλα για την αντιμετώπιση του ΣΕΕ είναι τα εξής:

• Διατροφική παρέμβαση
• Φαρμακευτική αγωγή
• Ψυχοθεραπεία

Το δεύτερο βήμα είναι να εδραιωθεί καλή σχέση-επικοινωνία μεταξύ ασθενούς και θεράποντος, ούτως ώστε να καταστεί σαφές ότι το ΣΕΕ αποτελεί διαταραχή αλληλεπίδρασης εντέρου-εγκεφάλου και ότι υπάρχει «ευρύ» οπλοστάσιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε 2 στάδια: αρχικό-πρωτοβάθμιο και αν δεν υπάρξει βελτίωση δευτεροβάθμιο

Πρώτη γραμμή παρέμβασης

Εφόσον διαγνωστεί το ΣΕΕ μπορεί να ξεκινήσει και το πρώτο στάδιο θεραπευτικών παρεμβάσεων, που περιλαμβάνει:

• Διατροφικούς χειρισμούς
• Εδραίωση συστηματικής σωματικής δραστηριότητας
• Λήψη ελαίου μέντας (φαίνεται ότι μπορεί να ανακουφίσει τα ήπια συμπτώματα αλλά αντενδείκνυται σε όσους έχουν Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση)
• Φαρμακευτική αγωγή (κυρίως κάποια σπασμολυτικά)

Δεν είναι καθόλου απίθανο η θεραπευτική παρέμβαση πρώτου σταδίου να είναι αποτελεσματική και να μην χρειαστούν οι παρεμβάσεις του δευτέρου σταδίου που είναι αμιγώς φαρμακευτικές.

Διατροφική αντιμετώπιση

Τουλάχιστον το 80% των ατόμων που εμφανίζουν ΣΕΕ αναφέρουν  συμπτώματα σχετιζόμενα με τη διατροφή. Τα τρόφιμα που συνδέονται (από τους ασθενής) πιο συχνά με  ανεπιθύμητα συμπτώματα μπορεί να περιέχουν είτε ζυμώσιμους υδατάνθρακες είτε είναι πολύ λιπαρά. Οι ασθενείς με συμπτώματα που συνδέονται με διατροφικούς παράγοντες, σε αντίθεση με τους ασθενείς χωρίς διατροφικές ευαισθησίες, αναφέρουν πιο έντονα  γαστρεντερικά συμπτώματα. Έτσι το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών εκδηλώνει μεγάλο ενδιαφέρον σχετικά με τη διατροφική αντιμετώπιση του συνδρόμου, θέλοντας να ενημερωθεί  για τα τρόφιμα που πρέπει να καταναλώνονται ή να αποφεύγονται.

Η διατροφική αντιμετώπιση του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου στοχεύει στην ανακούφιση από τα συμπτώματα μειώνοντας κυρίως το αίσθημα φουσκώματος και την εμφάνιση διάρροιας ή/και δυσκοιλιότητας. Με σταδιακές αλλαγές στη διατροφή, τα άτομα που εμφανίζουν ΣΕΕ μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την διατροφική αντιμετώπιση του συνδρόμου μέσω παραδοσιακών διατροφικών συμβουλών, της δίαιτας χαμηλής σε  FODMAP (δηλαδή σε ζυμώσιμους ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες) και της δίατας χωρίς γλουτένη.

Χρειάζεται αποκλεισμός συγκεκριμένων τροφίμων για την αντιμετώπιση του ΣΕΕ;

Σύμφωνα (και) με τις πιο πρόσφατες συστάσεις δεν υπάρχει καμία ρητή απαγόρευση τροφίμων για όσους πάσχουν από ΣΕΕ. Συγκεκριμένα δεν προτείνεται ούτε δίαιτα ελεύθερη γλουτένης ούτε δίαιτες αποκλεισμών που στηρίζονται στα αντισώματα IgG. Σε περίπτωση που ο ασθενής έχει επιβεβαιώσει την συσχέτιση  εμφάνισης συμπτωμάτων με την πρόσληψη κάποιου τροφίμου, τότε αυτό το τρόφιμο μπορεί να αποκλειστεί. Επειδή όμως η ασφαλής συσχέτιση δεν είναι τόσο εύκολη είναι σημαντικό ο ασθενής με τον θεράποντα να έχουν εδραιώσει καλή επικοινωνία ούτως ώστε να εκτιμηθεί σωστά και η αναφερόμενη συσχέτιση.

Διατροφική αντιμετώπιση πρώτης γραμμής

-Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων (5-6 μέσα στην ημέρα), με σταθερές ώρες (όσο γίνεται) και αποφυγή παράλειψης γευμάτων.

-Είναι βοηθητικό τα γεύματα να καταναλώνονται με ηρεμία και οι τροφές να μασώνται καλά.

-Είναι βοηθητικός ο έλεγχος των μερίδων. Το μεγάλο μέγεθος μερίδων μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.

-Επαρκής ύπνος και ξεκούραση με όσο γίνεται πιο σταθερές ώρες

-Περιορισμός καφείνης. Συστήνεται πρόσληψη εως 2 κούπες καφέ την ημέρα

-Περιορισμός αλκοόλ. Συστήνονται τουλάχιστον 2 μέρες την βδομάδα χωρίς καθόλου πρόσληψη αλκοόλ και κατανάλωση έως 2 ποτά τις υπόλοιπες μέρες.

-Αποφυγή ανθρακούχων αναψυκτικών

-Αποφυγή τροφίμων που δεν είναι ανεκτά από το άτομο και έχει διαπιστωθεί ότι επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Συστήνεται η τήρηση ημερολογίου καταγραφής συμπτωμάτων και πρόσληψης τροφής

-Επαρκής ενυδάτωση. Συστήνεται πρόσληψη τουλάχιστον  6-8 ποτηριών νερού ημερησίως.

-Αποφυγή προϊόντων χωρίς ζάχαρη (π.χ τσίχλες, γλυκά). Η μαννιτόλη και η σορβιτόλη που περιέχουν μπορεί να εντείνει τα συμπτώματα.

-Αποφυγή πολύ λιπαρών τροφίμων, τηγανητών και μαγειρέματος με πρόσθετα λίπη (πχ. βούτυρο, κρέμες κλπ.)

-Περιορισμός πολύ όξινων και καυτερών φαγητών, μέντας και καφεΐνης όταν παρουσιάζεται αίσθημα καύσου ή σε περίπτωση που το άτομο πάσχει από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

-Προσαρμογή της διατροφής σε ότι αφορά την πρόσληψη φυτικών ινών με βάση την ένταση και το είδος των συμπτωμάτων

Φυτικές Ίνες

Οι φυτικές ίνες (και τα τρόφιμα που τις περιέχουν) είναι ίσως το πιο επίμαχο συστατικό που χρειάζεται να διαχειριστούν τα άτομα με ΣΕΕ. Οι φυτικές ίνες διακρίνονται σε 2 κατηγορίες:

• Αδιάλυτες στο νερό (απορροφούν νερό και αυξάνουν όγκο κοπράνων) με κύριες πηγές τα σιτηρά, το καλαμπόκι, τον φλοιό και τα σπόρια φρούτων και λαχανικών και τους ξηρούς καρπούς
• Διαλυτές στο νερό (διαλύονται και πέπτονται από βακτήρια εντέρου) με κύριες πηγές την βρώμη, το κριθάρι, το psyllium , την ispaghula, την σάρκα φρούτων λαχανικών και τα όσπρια

Έχει φανεί πως οι ασθενείς μπορεί να ωφεληθούν από την κατανάλωση διαλυτών φυτικών ινών (πχ. βρώμη, κριθάρι), ωστόσο αναφέρουν κοιλιακό  πόνο και φούσκωμα μετά την κατανάλωση αδιάλυτων φυτικών ινών (προϊόντα ολικής, ξηροί καρποί, κάποια λαχανικά).

Το παραπάνω εξηγεί και γιατί κάποιοι αναφέρουν ανακούφιση συμπτωμάτων κατόπιν μιας δίαιτας ελέθερης γλουτένης. Η υποχώρηση των συμπτωμάτων, σε μια τέτοια περίπτωση, οφείλεται στην μείωση της πρόσληψη αδιάλυτων φυτικών ινών (λόγω της αποφυγής σιτηρών) και όχι στον αποκλεισμό της γλουτένης.

Η κατανάλωση διαλυτών φυτικών ινών συστήνεται να αυξάνεται σταδιακά κατά 3-4 g ημερησίως, εφόσον είναι ανεκτές από το άτομο με ΣΕΕ, έως ότου φτάσει τα 20-30 g/ ημέρα.

Γενικά η πρόσληψη και το μίγμα των φυτικών ινών που θα προταθεί θέλει εξατομικευμένη διαχείριση. Κύριες αρχές είναι η σταδιακή αύξηση, η έμφαση σε τρόφιμα με διαλυτές φυτικές ίνες και η προσαρμογή με βάση το κυριάρχο σύμπτωμα. Έτσι:

–Αν κύριο σύμπτωμα είναι το «φούσκωμα»: πέρα από τις οδηγίες που αναφέρθηκαν παραπάνω καλό είναι να περιοριστεί η κατανάλωση τροφίμων όπως όσπρια, κουνουπίδι, μπρόκολο, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών.

–Αν κύριο σύμπτωμα είναι η διάρροια: περιορίζεται η πρόσληψη φυτικών ινών (ειδικά των αδιάλυτων). Καλό είναι να περιοριστεί η πρόσληψη λαχανικών, φρούτων και προϊόντων ολικής αλέσεως.

–Αν κύριο σύμπτωμα είναι η δυσκοιλιότητα: Σταδιακή αύξηση (όχι απότομη) διαλυτών φυτικών ινών. Βοηθητική θα ήταν η κατανάλωση 1 κ.σ λιναρόσπορου την ημέρα ή σκόνης psyllium.

Διατροφική αντιμετώπιση δεύτερης γραμμής: Δίαιτα χαμηλή σε FODMAP’s

Σε περίπτωση που οι διατροφικοί χειρισμοί πρώτης γραμμής δεν αποδώσουν, Σημαντική στην αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι η δίαιτα χαμηλή σε ζυμώσιμους υδατάνθρακες (low FODMAP diet). Ως FODMAPS χαρακτηρίζονται οι μικρής αλύσου ζυμώσιμοι υδατάνθρακες που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά, το σιτάρι και τις τεχνητές γλυκαντικές ουσίες.

Εξαιτίας της ταχύτατης ζύμωσής τους από το μικροβίωμα του εντέρου και της μικρής απορρόφησής τους οδηγούν σε αύξηση του όγκου νερού στο λεπτό έντερο, παραγωγή αερίων και άλλα εντερικά συμπτώματα καθώς και βαρύτερα γαστρεντερικά συμπτώματα σε άτομα με σπλαχνική ευαισθησία.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι FODMAP ανάλογα με το μήκος της αλυσίδας των υδατανθράκων:

1. Ολιγοσακχαρίτες, Φρουκτάνες και γαλακτοολιγοσακαρίτες: Αποτελούνται από τη μεγαλύτερου μήκους αλυσίδα σε σχέση με τους άλλουςς τύπους. Στον άνθρωπο δεν υπάρχει κατάλληλο ένζυμο που να διασπά τα παραπάνω, επομένως παρατηρείται δυσαπορρόφηση καθώς και διάφορα συμπτώματα όπως φούσκωμα, κοιλιακός πόνος και παραγωγή αερίων. Περιέχονται κυρίως σε τρόφιμα από σιτάρι και σίκαλη,στους ξηρούς καρπούς, στα όσπρια, στις αγκινάρες, στο κρεμμύδι και στο σκόρδο.
2. Δισακχαρίτες: Σε αυτούς ανήκει και η λακτόζη (το σάκχαρο του γάλακτος). Ωστόσο, το ένζυμο για τη διάσπαση της λακτόζης μπορεί να παρουσιάζει μειωμένη δραστικότητα με την αύξηση της ηλικίας, σε περιόδους φλεγμονής σχετιζόμενες με νόσους αλλά και σε συγκεκριμένους πληθυσμούς. Τα άτομα με επαρκή ποσότητα του ενζύμου λακτάση, που διασπά τη λακτόζη, δε χρειάζεται να την περιορίσουν στη δίαιτα. Η δυνατότητα απορρόφησης λακτόζης μπορεί να ελεγχθεί με ένα τεστ αναπνοής υδρογόνου/μεθανίου.
3. Μονοσακχαρίτες: Αποτελούν τους μικρότερους υδατάνθρακες  και σε αυτούς περιλαμβάνεται και η φρουκτόζη που συναντάται στα φρούτα (μήλα, αχλάδια, καρπούζι κ.α.), στο μέλι και σε ορισμένα λαχανικά ή ως γλυκαντικό. Εξαιτίας του μικρού μεγέθους παρουσιάζει υψηλή ωσμωτκότητα και οδηγεί στην είσοδο νερού στο έντερο οδηγώντας σε πόνο, φούσκωμα, εντερική κινητικότητα και διάρροια.
4. Πολυόλες: Συνηθέστερες σε αυτή την κατηγορία είναι η μαννιτόλη, σορβιτόλη που περιέχονται σε μήλα, αχλάδια, φρούτα με καρπό στον πυρήνα, μανιτάρια καθώς και τεχνητά γλυκαντικά. Οι πολυόλες απορροφώνται  με πολύ αργό ρυθμό απ’ το λεπτό έντερο με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται συχνά το ωσμωτικό φαινόμενο και να προκαλούνται συμπτώματα ανεξάρτητα απ’ την απορρόφηση ή μη απορρόφησή τους.

Τα άτομα που πάσχουν από ΣΕΕ συχνά τείνουν να αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων από τη διατροφή τους εξαιτίας του φόβου εμφάνισης ανεπιθύμητων συμπτωμάτων. Αυτό αποτελέι μία τακτική που δεν συστήνεται, διότι έτσι υπάρχει ο κίνδυνος έλλειψης ορισμένων θρεπτικών συστατικών.

Η δίαιτα χαμηλή σε FODMAP χρειάζεται εξατομίκευση και δεν είναι μια δίαιτα που μπορεί να εφαρμόζεται αυστηρά εφ’όρου ζωής.

Για το λόγο αυτό η διατροφική αντιμετώπιση μέσω αυτής της δίαιτας συνήθως αποτελείται από 3 συγκεκριμένα στάδια.

Περιορισμός ή/και αφαίρεση από τη δίαιτα τροφίμων υψηλών σε FODMAP ή που έχει παρατηρηθεί ότι επιδεινώνουν τα συμπτώματα.

Σταδιακή επανένταξη ώστε να διαπιστωθεί ποια από τα τρόφιμα τελικά είναι μη ανεκτά από το άτομο.

Εξατομίκευση εφόσον έχει εξακριβωθεί ποια τρόφιμα είναι ανεκτά ή όχι το άτομο μπορεί να περιορίσει ορισμένα και να απολαύσει άλλα από όλες τις ομάδες τροφίμων.

Επειδή η παραπάνω διαδικασία είναι πολύπλοκη είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί με την βοήθεια διαιτολόγου.

Προβιοτικά

Τα προβιοτικά είναι σκευάσματα που περιέχουν ζωντανούς ή εξασθενημένους μικροοργανισμούς οι οποίοι επιδρούν στο μικροβίωμα του εντέρου μεταβάλλοντάς το. Οι αλλαγές αυτές στο έντερο πιθανώς να οδηγούν σε βελτίωση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ. Ωστόσο, οι μελέτες δεν έχουν καταλήξει στο κατά πόσο υπάρχει σημαντικό όφελος απ’ τη χρήση προβιοτικών και είναι δύσκολο να δωθούν συγκεκριμένες συστάσεις. Ως θεραπεία μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στα άτομα με ΣΕΕ μειώνοντας τον κοιλιακό πόνο και τα γενικότερα συμπτώματα αλλά προς το παρών είναι αδύνατο να δοθεί εξατομικευμένη θεραπεία ανάλογα με το μικροβίωμα που συναντάται στα κόπρανα κάθε ασθενούς. Αυτό που συνήθως συστήνεται στους ασθενείς με ΣΕΕ  είναι η δοκιμή προβιοτικών για περίπου 12 εβδομάδες και διακοπή της θεραπείας αν δεν παρουσιαστεί κανένα όφελος.

Θα ήταν έξυπνη τακτική η δοκιμή προβοτικών γιατί δεν ενέχει κίνδυνο και το χειρότερο σενάριο είναι απλά η μη βελτίωση των συμπτωμάτων.

Φαρμακευτική αγωγή

Υπάρχει ευρεία γκάμα φαρμάκων που τεκμηριωμένα μπορούνα να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με τον τύπο του ΣΕΕ. Επιγραμματικά πρόκειται για : κάποια σπασμολυτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιβιοτικά, εκκριταγωγά.

Ψυχολογικές θεραπείες

Αποτελούν το πιο νέο όπλο στο οπλοστάσιο αντιμετώπισης του ΣΕΕ και στηρίζονται στο ότι το σύνδρομο αποτελεί διαταραχή αλληλεπίδρασης εντέρου-εγκεφάλου. Οι θεραπείες αυτές είναι:

• Γνωσιακή- Συμπεριφορική θεραπεία ειδική για τα συμπτώματα του ΣΕΕ
• Υπνοθεραπεία ειδική για τα συμπτώματα του ΣΕΕ

Αν και τα ευρύματα για την αποτελεσματικότητα τους ακόμα δεν είναι πολλά, συστήνονται ισχυρά ειδικά σε άτομα που τα συμπτώματα τους επιμένουν παρά την φαρμακευτική αγωγή. Πρόκειται για ένα όπλο που δεν έχει ανεπιθύμητες ενέργειες και μπορεί να προσφέρει μόνο όφελος αρκεί να χρησιμοποιείται συμπληρωματικά με τις υπόλοιπες θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Συμπερασματικά

Το ΣΕΕ ταλαιπωρεί εκατομμύρια κόσμου και μπορεί να μειώσει πολύ την ποιότητα ζωής. Πλέον, θεωρείται διαταραχή της αλληλεπίδρασης εντέρου-εγκεφάλου και έχει πολύπλοκη παθοφυσιολογία. Τα διαθέσιμα «όπλα» για την αντιμετώπιση του είναι πολλά και μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικά αρκεί να χρησιμοποιηθούν σωστά. Η κύρια αρχή της διαχείρισης του ΣΕΕ είναι η εξατομίκευση και η σωστή αξιολόγηση. Σίγουρα τα άτομα που πάσχουν θα χρειαστεί να κάνουν τροποποιήσεις στην διατροφή τους. Σε καμία περίπτωση η διατροφική παρέμβαση δεν στηρίζεται στον δια βίου αποκλεισμό ολόκληρων ομάδων τροφίμων, ούτε στον αποκλεισμό από δραστηριότητες της καθημερινότητας. Με την σωστή  ενημέρωση και εκπαίδευση από έναν διαιτολόγο, μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ της αντιμετώπισης του ΣΕΕ και της βιώσιμης και θρεπτικής διατροφής, σε συνθήκες πραγματικής ζωής.  

Μπελέκος Βασίλης, MSc

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Πετροπούλου Γεωργία

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.            Lacy, B.E., et al., ACG Clinical Guideline: Management of Irritable Bowel Syndrome. Am J Gastroenterol, 2021. 116(1): p. 17-44.

2.            Vasant, D.H., et al., British Society of Gastroenterology guidelines on the management of irritable bowel syndrome. Gut, 2021. 70(7): p. 1214-1240.

3.            S.J, B., How to institute the low-FODMAP diet. Journal og Gastroenterology and Hepatology, 2017.

4.            Dietetics, A.o.N.a., Irritable Bowel Syndrome.

5.            H.G, V. FODMAP Diet: What You Need to Know.