Χαρείτε το «πνεύμα» των Χριστουγέννων, χωρίς να προδώσετε τον στόχο σας

Έχετε ξεκινήσει μια προσπάθεια απώλειας βάρους και τα πάτε πραγματικά καλά. Η «δίαιτα» αποδίδει, τα κιλά πέφτουν και το παλιό σας τζιν σχεδόν έχει «κουμπώσει». Και κάπου εκεί φτάνουν τα Χριστούγεννα… και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. Όπως όλα τα παραμύθια, έτσι και αυτό κάποτε τελειώνει. Έχει πλημυρίσει ο τόπος κουραμπιέδες και μελομακάρονα, οι προτάσεις για εορταστικά τραπέζια πέφτουν βροχή και οι βόλτες για ποτό με φίλους πληθαίνουν. Μάλλον το να φοράτε το παλιό σας τζιν μετά τις γιορτές μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Τελικά μήπως το «πνεύμα» των Χριστουγέννων σας παχαίνει; Πώς μπορείτε να αποφύγετε τα παραπανίσια κιλά των γιορτών; Σημαντικό μερίδιο σε αυτή την προσπάθεια έχει ο εντοπισμός της αιτίας που οδηγεί στις γιορτινές «αμαρτίες».

Φαγητό και συναισθήματα

Οι κατηγορίες για τα κιλά που πήρατε, συνήθως, πέφτουν στις διάφορες λιχουδιές που κατακλύζουν το σπίτι σας και όχι μόνο. Σίγουρα το να βρίσκεται κάποιος μέσα σε τόσους πειρασμούς, αυξάνει τις πιθανότητες να ενδώσει και κατά συνέπεια να αυξήσει και το βάρος του. Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο το «θερμιδογόνο» περιβάλλον. Μελέτες έχουν δείξει ότι η απόκριση στα συναισθήματα έχει ισάξιο (αν όχι μεγαλύτερο) μερίδιο ευθύνης με την απόκριση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, σε ότι αφορά την αύξηση βάρους (1). Ειδικά την περίοδο των γιορτών πολλές, ωραίες αναμνήσεις αναπηδούν από το μυαλό και σίγουρα κάποιες από αυτές συνδέονται με γλυκές μυρωδιές και σπιτικές γεύσεις. Ασυναίσθητα, εκείνες οι γεύσεις και ευωδιές ανασύρονται και μέσω  αυτών «μεταφέρεστε» ξανά στο χαρούμενο παρελθόν. Τελικά, είτε λόγω νοσταλγίας, είτε λόγω μοναξιάς φέτος τις γιορτές, μέσω του φαγητού μεταφέρεστε νοητά σε παλιότερες γιορτινές μέρες. Το τίμημα όμως είναι τα κιλά που θα παραμείνουν και μετά τις γιορτές.

Καλό είναι λοιπόν, να θυμάστε ότι οι ωραίες αναμνήσεις είναι πάντα ευπρόσδεκτες αλλά μία ακόμα λιχουδιά δεν θα κάνει τίποτε παραπάνω από το να σας εξαπατήσει για λίγα δευτερόλεπτα. Όσο και να το θέλετε παραμένετε στο παρόν. Πριν ενδώσετε λοιπόν σκεφτείτε αν πραγματικά θέλετε το μελομακάρονο ή αν αυτό που ζητάτε είναι να ξαναζήσετε το ανεπανάληπτο ρεβεγιόν του 2005…

Χρειάζεται σχέδιο

Αναμφισβήτητα, η αναγνώριση της αιτίας που ωθεί στην υπερκατανάλωση είναι βασική παράμετρος, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται και ένα σχέδιο για να καταφέρετε να αντεπεξέλθετε.

Έρευνα έδειξε ότι τα άτομα που χρησιμοποίησαν στρατηγικές αποφυγής των «πειρασμών» ήταν πιο πιθανό να υπερκαταναλώσουν αυτά τα τρόφιμα, σε σύγκριση με τα άτομα που είχαν αναπτύξει δεξιότητες ελέγχου πιθανής υπερφαγίας (2). Άλλωστε δεν είναι δυνατό κάποιος να αποφύγει όλους τους πειρασμούς, ειδικά την περίοδο των γιορτών.

Μια αποτελεσματική στρατηγική είναι να έχετε προετοιμάσει μια λίστα με τους βασικούς-προσωπικούς λόγους που θέλετε να χάσετε βάρος, και, την στιγμή που είστε αντιμέτωπος με τον «πειρασμό» να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας για ποιον λόγο δεν πρέπει να ενδώσετε. Αυτή η στρατηγική έχει ένα θεατρικό στοιχείο μέσα της και ταιριάζει σε άτομα που δεν δρουν αυθόρμητα.

Οι πιο αυθόρμητοι μπορούν να διαχειριστούν διαφορετικά τέτοιες περιστάσεις. Καλό είναι να αποφεύγουν το τσιμπολόγημα και να προτιμούν να τρώνε από το πιάτο τους. Το μισό πιάτο πρέπει να το καταλαμβάνει η σαλάτα και να ξεκινούν το γεύμα από αυτήν. Σημαντικό είναι να έχουν φροντίσει να μην πάνε στα εορταστικά τραπέζια, έχοντας λιμοκτονήσει όλη μέρα. Τέλος, είναι καλό να μασάνε καλά την τροφή τους. Με τις παραπάνω συμπεριφορές, όχι μόνο διευκολύνουν το γαστρεντερικό τους σύστημα, παράλληλα μπορούν να γευτούν καλύτερα τα εδέσματα και να συνειδητοποιήσουν το πότε θα νιώσουν πλήρεις.

Το μεγάλο ΟΧΙ..

Το πνεύμα των Χριστουγέννων δεν είναι η υπερκατανάλωση. Αντίθετα είναι η προσφορά. Αυτό που θα κάνει την διαφορά είναι το να βρεθείτε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα και τους καλούς φίλους που δεν τους βλέπετε τακτικά, λόγω υποχρεώσεων. Ένα ωραίο φαγητό, ένα ποτήρι κρασί βοηθάνε στην δημιουργία εορταστικού κλίματος. Όμως τι θα ήταν οι γιορτές χωρίς τα γέλια της παρέας, τα τραγούδια και τους χορούς; Μάλλον θα έμοιαζαν απλά με έναν ωραίο μπουφέ που ετοίμασε ένα περιοδικό γαστρονομίας για να το φωτογραφήσει για το επόμενο τεύχος του. Δώστε, λοιπόν, έμφαση στην ειλικρινή ανθρώπινη επαφή, παρά στο να κλείνεστε στην κουζίνα για να δοκιμάσετε τις αντοχές του φούρνου σας, και να είστε σίγουροι ότι αυτές οι γιορτές θα είναι τέλειες… και χωρίς «χαράτσι» κιλών…

Βιβλιογραφία:

  1. Niemeier H et al. Internal Disinhibition Predicts Weight Regain Following Weight Loss and Weight Loss Maintenance. Obesity 2007; 15(10): 2485-2494.
  2. Lee J et al. The moderating effect of avoidant coping on restrained eaters’ risk for disinhibited eating: Implications for dietary relapse prevention.Behaviour Research and Therapy 2007; 45 (10): 2334-2348.Niemeier H et al. Internal Disinhibition Predicts Weight Regain Following Weight Loss and Weight Loss Maintenance. Obesity 2007; 15(10): 2485-2494.

Οι 12 εντολές για την ανακούφιση από τις καούρες και το κάψιμο.

«Τρέμετε» στην ιδέα να παρευρεθείτε σε ένα κλασσικό ελληνικό τραπέζωμα (ειδικά τώρα που πλησιάζουν οι γιορτές), επειδή πιθανότατα θα υποφέρετε από καούρες και κάψιμο στο στήθος; Σίγουρα δεν είστε οι μόνοι. Το κάψιμο στο στήθος και τα ξινά υγρά που ανεβαίνουν στο στόμα είναι τα συχνότερα συμπτώματα παλινδρόμησης.

9 «παγίδες» που υπονομεύουν την προσπάθεια απώλειας βάρους.

Με δεδομένο το πρόβλημα της παχυσαρκίας στις ανεπτυγμένες κοινωνίες και την αυξανόμενη πίεση για μια τέλεια σιλουέτα «βγαλμένη» από τα πρωτοσέλιδα δημοφιλών περιοδικών, ο αριθμός των ατόμων που ασχολούνται με την απώλεια βάρους είναι διαρκώς αυξανόμενος.

Θα μπορούσε κάποιος να πει, ότι έχει αυξηθεί τόσο που δεν είναι εύκολο να συναντήσεις κάποιον που δεν έχει προσπαθήσει να χάσει βάρος στη ζωή του! Παρόλα αυτά, οι προσπάθειες αυτές αποδεικνύονται άκαρπες (στην συντριπτική τους πλειοψηφία), όχι μόνο εξετάζοντας διαφορετικά άτομα, αλλά ακόμα και όταν εξετάζονται οι προσπάθειες του κάθε ατόμου χωριστά. 

Γιατί όμως τόσες προσπάθειες, διαφορετικές μεταξύ τους δεν καταλήγουν σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα; 

Υπάρχουν πολλοί λόγοι αλλά οι 9 συχνότερες παγίδες που σαμποτάρουν την προσπάθεια απώλειας βάρους είναι:

1) Το «κυνήγι» μη ρεαλιστικών στόχων

Το κακό πάντα ξεκινάει από την αρχή. Όπου αρχή, στην περίπτωσή μας, η λάθος στοχοθέτηση. Πόσες φορές έχει ονειρευτεί κάποιος να χάσει 20 κιλά ή να ξυπνήσει και να μοιάζει με το μοντέλο- πραγματική καλλονή- μιας φωτογραφίας; Είναι ωραίο να ονειρεύεται κάποιος, αλλά όταν θέτει στόχους είναι προτιμότερο να είναι ρεαλιστής. Τέτοιοι στόχοι πιο πιθανό είναι να αποτρέψουν τον καθένα να ξεκινήσει την προσπάθεια, παρά να τον βοηθήσουν να υλοποιήσει τον στόχο του. Στην καλύτερη περίπτωση το «κυνήγι» ενός τέτοιου μεγαλόπνοου στόχου φαίνεται τόσο εξουθενωτικό και μακρινό, που θα σταματήσετε στην μέση της διαδρομής. Οι στόχοι είναι καλό να είναι εφικτοί και διατηρήσιμοι. Το να στοχεύει κάποια γυναίκα να μοιάσει με μοντέλο είναι και μη ρεαλιστικό και μη διατηρήσιμο. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος ότι και τα ίδια τα μοντέλα παύουν κάποια στιγμή να έχουν σώμα μοντέλου!!!

2) Η παράλειψη γευμάτων, ιδιαίτερα του πρωινού.

Η απλοϊκή σκέψη υπαγορεύει ότι, αφού η απώλεια βάρους είναι θέμα αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας, τότε το να μην φάει κάποιος ένα ολόκληρο γεύμα βοηθάει. Συνήθως παραλείπονται το πρωινό ή/και το βραδινό γεύμα. Όμως η αλήθεια είναι μάλλον η αντίθετη. Τα τακτικά γεύματα ρυθμίζουν την όρεξη μας και έτσι μπορούμε να συνειδητοποιούμε ευκολότερα πότε πεινάμε και πότε όχι. Επίσης διατηρούν τον μεταβολικό μας ρυθμό σε υψηλά επίπεδα και παράλληλα ρυθμίζουν πολλές σωματικές λειτουργίες (π.χ. επίπεδα γλυκόζης). Αντίθετα, η πολύωρη νηστεία έχει πολλές φορές ως συνέπεια και την υπέρμετρη πείνα και, άρα, και την υπερκατανάλωση τροφής στο επόμενο γεύμα. Επομένως τα μικρά και τακτικά γεύματα βοηθούν στην απώλεια βάρους και καλό είναι να ενταχθούν στην καθημερινότητα. Μην φοβάστε λοιπόν ότι ένα απλό πρωινό στην θαλπωρή του σπιτιού σας, θα δυσκολέψει την προσπάθεια σας.. το αντίθετο!!!!

3) Εξαντλητικές δίαιτες.

Οι «δίαιτες express» έχουν εφαρμοστεί από πολλά άτομα, επαναλαμβανόμενες φορές, ιδιαίτερα όταν πλησιάζουν περιστάσεις «έκτακτης ανάγκης» (γάμοι, διακοπές κλπ). Φαίνονται, πολλά υποσχόμενες και άκρως δελεαστικές δεν είναι όμως ακριβώς έτσι. Όπως και η παράλειψη γευμάτων έτσι και οι στερητικές, μαγικές δίαιτες (όλοι έχουν ακούσει για την δίαιτα της λαχανόσουπας..) εκπαιδεύουν το σώμα να λειτουργεί σε πιο χαμηλό μεταβολικό ρυθμό για να εξοικονομεί ενέργεια. Επίσης η θρεπτική τους αξία είναι φτωχή, αφού, όσο καλά και να σχεδιαστεί μια τόσο περιορισμένη (ενεργειακά) δίαιτα δεν γίνεται να καλύψει το σύνολο των διατροφικών αναγκών. Ακόμα και να αντέξει κάποιος να υποστεί αυτό το «μαρτύριο», το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα εξαντλημένο σώμα με καταρρακωμένο μεταβολισμό και μια τεράστια πείνα, οπότε το τέλος της «μαγικής» δίαιτας οδηγεί στον μονόδρομο της επανάκτησης του βάρους… με τόκο.

3) Εξαντλητικές δίαιτες.

4) Ατέλειωτο τσιμπολόγημα. Η απόφαση για απώλεια βάρους έχει παρθεί, είστε αποφασισμένος/η και παράλληλα έχετε ένα πολύ θρεπτικό και καλά οργανωμένο πλάνο για να χάσετε βάρος. Το πακέτο με τα μπισκότα στο συρτάρι του γραφείου και οι ξηροί καρποί στο τραπεζάκι μπροστά στην τηλεόραση, έχουν διαφορετική άποψη. Μπορεί να μην σας γεμίζουν το μάτι, αλλά πολλές φορές είναι η μεγαλύτερη παγίδα που σας εμποδίζει να χάσετε βάρους. Το ότι το τσιμπολόγημα, σαν συνήθεια, γίνεται ασυναίσθητα δεν σημαίνει ότι είναι και «αθώο», το αντίθετο. Τα τρόφιμα που επιλέγονται, συνήθως, έχουν υψηλό θερμιδικό περιεχόμενο, χαμηλή διατροφική αξία και, ακριβώς επειδή περνούν απαρατήρητα από το μυαλό σας (που έχει το γενικό πρόσταγμα σε ότι αφορά τοα αίσθημα του κορεσμού), καταναλώνονται σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που φαντάζεστε. Επομένως, προσπαθήστε να τα εξαφανίσετε και να βάλετε στην θέση τους πιο θρεπτικές επιλογές. Για παράδειγμα, το δοχείο με τους ξηρούς καρπούς μπορεί να αντικατασταθεί με ένα άλλο που θα περιέχει φρούτα. Επίσης για να καταλάβετε το μέγεθος του τσιμπολογήματος, αρχίστε να σημειώνετε σε ένα ημερολόγιο ό,τι τρώτε. Θα εκπλαγείτε….!!

5)«Yγρά» τρόφιμα.

Συνηθισμένη παγίδα είναι να αφιερώνεται η προσοχή αποκλειστικά στο τι τρώει κάποιος και να παραβλέπεται το τι πίνει. Πολλά τρόφιμα είναι πόσιμα: αναψυκτικά, αλκοολούχα ποτά, ροφήματα που μοιάζουν με καφέ (τύπου fredoccino). Αυτού του είδους τα τρόφιμα είναι «ύπουλα» διότι μπορούν να ανεβάσουν σε δυσθεώρητα ύψη την ενεργειακή πρόσληψη, χωρίς να προκαλέσουν σχεδόν κανένα ίχνος κορεσμού!! Για παράδειγμα ένα ρόφημα τύπου fredoccino μπορεί να περιέχει περίπου 500 θερμίδες!

6) Το νερό νεράκι.

Αν είστε από αυτούς που θυμούνται να πίνουν νερό όταν οι θερμοκρασίες πλησιάζουν αυτές της Σαχάρα, ίσως έχετε αντιμετωπίσει πρόβλημα στις προσπάθειες απώλειας βάρους. Το νερό δεν περιέχει θερμίδες οπότε δεν διατρέχεται κανένα κίνδυνο για αύξηση βάρους. Επίσης πίνοντας περισσότερο νερό, ίσως μειώσετε την κατανάλωση αναψυκτικών και άλλων ροφημάτων με υψηλό ενεργειακό περιεχόμενο. Τέλος, πολλές φορές τα συμπτώματα της δίψας μπερδεύονται με αυτά της πείνας, όσο και αν σας φαίνεται περίεργο. Έτσι, ίσως τελικά αυτό που χρειαζόσασταν ήταν ένα ποτήρι νερό και όχι ένα σακουλάκι πατατάκια!!!

7) Δεν είστε του γάλατος.

Το γάλα, το γιαούρτι, το τυρί είναι τρόφιμα που έχουν πολλούς φίλους αλλά και πολλούς εχθρούς. Ένας λόγος για να γίνεται φίλοι τους είναι ότι σύμφωνα με μερικές έρευνες, όταν το σώμα έχει επάρκεια σε ασβέστιο (κύριο συστατικό των γαλακτοκομικών) χρησιμοποιεί πιο αποδοτικά το λίπος, ενώ όταν η πρόσληψη ασβεστίου δεν είναι επαρκής, τότε το σώμα «αποθηκεύει» λίπος. Όπως και να έχει το άπαχο γάλα και γιαούρτι καθώς και τα τυριά με χαμηλά λιπαρά είναι θρεπτικότατες επιλογές.

8) Έλλειψη άσκησης.

Είναι γνωστό και χιλιοειπωμένο ότι η άσκηση συνεισφέρει στην απώλεια βάρους. Ο κύριος λόγος είναι ότι αυξάνει την δαπάνη ενέργειας. Επίσης προσφέρει σημαντικά οφέλη σε ότι αφορά την πρόσληψη χρόνιων παθήσεων όπως του διαβήτη, της υπέρτασης και των καρδιαγγειακών. Επομένως κινηθείτε!! Αν δεν σας αρέσει το γυμναστήριο μπορείτε να κάνετε και άλλες δραστηριότητες όπως ο χορός, ομαδικά σπορ ή απλά να κάνετε έναν ωραίο, μεγάλο περίπατο. Πέρα από την ρύθμιση του βάρους η άσκηση θα σας αναζωογονήσει και θα διώξει την ένταση και το στρες!

9) Καθημερινό ζύγισμα.

Αν είστε από αυτούς που είναι «ερωτευμένοι» με την ζυγαριά τους, τότε δεν είναι απίθανο να είστε και από αυτούς που θέλουν να σπάσουν την «αγαπημένη» τους γιατί δεν δείχνει παρακάτω με τίποτα. Μπορεί η συνήθεια του καθημερινού (ή έστω συχνού) ζυγίσματος να φαίνεται ακίνδυνη, όμως αποτελεί τεράστια παγίδα. Καταρχήν το καθημερινό ζύγισμα δεν δείχνει πραγματική διαφοροποίηση στο βάρος. Δεν γίνεται κάποιος σε 24 (ή λιγότερες) ώρες να έχει χάσει 1 κιλό ακόμα και αν μείνει τελείως νηστικός! Επομένως η πληροφορία που συλλέγεται είναι παραπλανητική. Όμως, η πλασματική αυτή πληροφορία είναι αρκετή για να σας γεμίσει με άγχος (στην περίπτωση της μη απώλειας) ή να σας κάνει να επαναπαυθείτε (στην περίπτωση της απώλειας). Και στις 2 περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι να αλλοιωθεί η διατροφική σας συμπεριφορά (συνειδητά ή ασυνείδητα) και να «ναρκοθετήσετε», έτσι, την προσπάθεια για απώλεια βάρους. Να θυμάστε ότι το αξιόπιστο ζύγισμα πρέπει να γίνεται αφού περάσει τουλάχιστον 1 βδομάδα από το προηγούμενο και υπό παρόμοιες συνθήκες: ίδια ζυγαριά, περίπου ίδια ώρα της ημέρας, παρόμοιος ρουχισμός.

Οι παγίδες, λοιπόν, είναι πολλές. Μην απογοητεύεστε αν έχετε πέσει σε μία (ή περισσότερες). Δώστε όλη σας την θετική ενέργεια σε μια μελλοντική προσπάθεια, έχοντας κάνει την αυτοκριτική σας και επισημαίνοντας τα λάθη στα οποία έχετε υποπέσει. Ξεκινήστε θέτοντας απλούς στόχους, χωρίς να περιμένετε θαύματα και χωρίς να πιστεύετε ότι υπάρχουν μαγικές συνταγές (όσο βολικές και αν παρουσιάζονται). Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε στήριξη και τεκμηριωμένες συμβουλές προτιμήστε να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό και μην αφήνετε το σώμα σας στην τύχη!

Βασίλης Μπελέκος MSc

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Ημερήσια Πρόσληψη πρωτεϊνης και άσκηση

Το θέμα της επίδρασης πρόσληψης πρωτεϊνης σε σχέση με την άσκηση είναι ίσως αυτό που απασχολεί περισσότερο από κάθε άλλο τον μέσο αθλούμενο. Επιπρόσθετα είναι και από το πιο ευρέως μελετημένα θέματα από την επιστημονική κοινότητα. Παρακάτω θα παρουσιάσω τα νεότερα δεδομένα για την πρόσληψη πρωτεϊνης σε σχέση με την άσκηση, ώστε να απαντηθούν ερωτήματα που ταλανίζουν και αγχώνουν όσους γυμνάζονται περισσότερο ή λιγότερο συστηματικά.